O Van Goghu nie wiemy zbyt dużo, choć napisano o nim  wiele. Wiemy akurat tyle, ile potrzeba do zbudowania mitu nadwrażliwego malarza, niezrozumianego i odrzuconego przez świat niezdolny pojąć jego subtelnych wizji artystycznych.  Genialnego biedaka, który za życia nie sprzedał ani jednego obrazu (co nie jest prawdą), by po śmierci stać się największym (choć można wskazać co najmniej paru mu równych).

I pewnie nie chcielibyśmy wiedzieć więcej, w podświadomej obawie, że rozsypie się nam kolejna bajka o dobru, które w końcu zwycięża zło

i prawdzie tryumfującej ostatecznie nad fałszem. 

     Jeśli zaryzykujemy, zyskamy jednak w zamian szansę zadziwienia się - a to znamionuje ponoć umysły niepowszednie - choćby tylko nad tym,

w jaki sposób jego wielka i niezgrabna łapa, pasująca bardziej brabanckiemu chłopu lub górnikowi z Borinage, oddała na płótnie kwitnącą gałąź migdałową, według japońskich wzorów mistrza Hiroshige. Możliwe, że wiedząc więcej, będziemy go lubić mniej. Malarz-nieboraczek straci trochę nimbu genialności, a pomyleniec zyska coś

z filozofa. I dowiemy się czegoś o sobie samych...

​

Pożeracz kartofli

     Nie trzeba przenikliwości psychoanalityka, by w dzieciństwie Vincenta dopatrzyć się źródeł przyszłego nieprzystosowania, wzmocnionych może dziedziczną epilepsją. I niewykluczone, że wraz z nią rodzice przekazali mu jeszcze własne lęki i rozczarowanie nie bardzo udanym życiem. 

     Urodził się w rodzinie protestanckiego pastora; w dobrej rodzinie

z sięgającymi XVI wieku tradycjami kaznodziejskimi i handlowymi. Niestety, dla ojca Theodorusa i matki Anny Cornelli były to,

w przeciwieństwie do brata wiceadmirała i innych handlujących w Hadze i Amsterdamie, już tylko tradycje. Rzeczywistością zaś - parafia

w biednej rolniczej, a do tego jeszcze katolickiej wiosce w holenderskiej Brabancji. 

     Jak się rzekło, był brzydki. I musiało to znaczyć coś więcej niż zwykły brak urody, skoro stało się barierą między nim a otoczeniem. Było w jego zewnętrzności coś niepokojącego: "(...) być może wyglądam czasem jak gruboskórny, dziki odyniec i doskonale rozumiem, że ludzie mają mnie z ordynusa. Gdy byłem młodszy, myślałem, że chodzi o jakieś przypadkowe, drobne nieporozumienia bez powodu. Im jestem starszy czuję silniej, że ma to głębsze motywacje... Boją się wziąć mnie do domu, jakbym był dużym kudłatym psem. Będzie wbiegał z mokrymi łapami, a do tego jest taki włochaty. Wszystkim przeszkadza i szczeka tak głośno. Krótko mówiąc - wstrętna bestia (...)".

     Z prawdziwie kalwińską delikatnością ojciec wymyślił porównianie swoich dwóch synów, Vincenta i Theo, do Ezawa i Jakuba z Biblii. Paralelę dość prymitywną, bo opartą na zewnętrznym podobieństwie jednego z nich do pierworodnego rudego, całego jak płaszcz włochaty.  Lecz brzemienną w konsekwencje, zostawiającą na całe życie ślad utraconego błogosławieństwa. Nie z własnej lekkomyślności  ani podstępu brata, ale z woli ojca. Synowie wszakże ustrzegli się

w przeciwieństwie do swych biblijnych pierwowzorów - braterskiej nienawiści. Pozostali sobie najbliższymi ludźmi do końca życia.