Anna Czerwińska: Zostawiłaś wszystko za sobą, Cały niepokój, zakłopotanie i znaki zapytania. Rozpoczęło się nowe życie, nowe wyzwania. Pomogła siła wewnętrzna?

 

Maryla Pawlina: Desperacja, która z pewnością ma wpływ na to, co wokół, na odbiór świata, i jego poznanie… Kiedy podejmuje się taką decyzję, i to z dziećmi, musi być siła i wzajemne zrozumienie. Inaczej nie pokonamy przeszkód. Zamieni się to w koniec świata i jedną wielką rozpacz. Na szczęście u nas tak nie było… Udało się „zamienić” życia z polskiego na amerykańskie z zachowaniem polskości. Jednak początki były trudne. Jak u każdego.

 

A.Cz.: Byłaś wówczas panią nauczycielką od muzyki. To konsekwencje decyzji babci, głowy rodu. A przecież los zasypał Cię talentami wszelkimi. Czułaś, że musisz je wykorzystać?

 

M.P.: Tak, było coś takiego. Moja mama mi przypomniała, jak będąc w przedszkolu wybudowałam teatrzyk i aktorów, kukiełki. Zawsze z chęcią występowałam, zawsze interesowała mnie szafa mamy i podczas jej nieobecności przebierałam się, dopasowywałam, usiłowałam coś zmienić. Później, już w szkole podstawowej, do której bardzo lubiłam chodzić i chętnie uczyłam się, miałam bardzo dobrą panią od wychowania plastycznego. W siódmej klasie nauczyła nas perspektywy, co było raczej niespotykane. Zabierała nas do parku i tłumaczyła, na czym to wszystko polega. Jak ją wspominam, widzę ją w kolorach… Jak mówiła, tworzył się błękit, słoneczny żółty, pomarańczowy… Ciepło wokół niej. W ogóle miałam szczęście do dobrych nauczycieli… To procentowało w późniejszym życiu.

Tutaj… też miałam szczęście do kreatywnych ludzi. Agata Paleczny otworzyła swoje studio „Warsztaty teatralne”. I tak to się zaczęło. Tam stawiałam swoje pierwsze kroki, tam mnie poznawano… Potem Paderewski Symphony Orchestra i „Straszny Dwór”. Moc kostiumów… Bardzo poważny projekt…

​

A.Cz.: Zapracowała wrażliwość, znajomość kolorów, zrozumienie ich znaczenia… A do tego wyobraźnia. Bez niej trudno?

 

M.P.: Wręcz niemożliwe jest projektowanie bez wyobraźni. Wszyscy, którzy projektują ubiory na scenę, czy do filmu, muszą mieć wyobraźnię przestrzenną. Będąc nieskromną w tym momencie, mogę powiedzieć o sobie, że ją mam. Wiesz, największą dla mnie trudnością jest faza wstępna projektowania. Nigdy nie uczyłam się technologii. I tak na przykład długo zastanawiałam się, jak zrobić smoka, jak wykroić formę… Zrobiłam w końcu…

 

A.Cz.: i wyszedł rewelacyjnie!

 

M.P.:  Nie ma sztuki, do której nie zrobiłabym samodzielnej dokumentacji. Jak już wszystko przemyślę, naczytam, naoglądam, jestem gotowa do rozmów z reżyserem. Uzgadniamy swoje poglądy, chociaż mnie jest trudno przekonać do zmiany moich pomysłów. Szyję sama, robię też niezbędne dodatki samodzielnie. I bez względu na to, czy jest to sztuka dla dzieci czy dla dorosłych, praca nad nimi jest jednakowo trudna, ale i pasjonująca. Projektuje się dla konkretnych osób, aktorów… Trzeba ich znać, ale też trzeba wiedzieć, jakie ruchy wykonują na scenie, by kostium ich nie krępował, by każdy z nich czuł się na scenie swobodnie. Dlatego szyję sama. Wszystkie kostiumy – małe i duże.

 

A.Cz.: Dystans między sceną a widzem jest dosyć duży. A jednak dbasz o wszystko, o każdy guziczek czy koronkę…

 

M.P.: Nie wyobrażam sobie, by mogło być inaczej, chociaż w naszych, emigracyjnych warunkach jest to dużym problemem. Nie ma budżetu na kostiumy, ba… nie ma budżetu na nic. Nie mamy teatru, tułamy się po rożnych miejscach, za które trzeba zapłacić, więc o kostiumach już naprawdę nie może być mowy. Jakoś to rozwiązujemy, dzięki sponsorom czy rodzicom przy przedstawieniach dla dzieci, ale to są półśrodki. I nigdy nie wiadomo, na co możemy liczyć. Dlatego podpieram się sklepami z używaną odzieżą, którą potem przerabiam, przeszywam, doszywam, by maksymalnie ograniczyć koszty przy zadowalającym i w miarę wiernym do sztuki efekcie.

​

A.Cz.: Jesteśmy wzrokowcami. Ty pierwsza dajesz nam sygnał ze sceny poprzez kostiumy aktorów. Wprowadzasz w nastrój przedstawienia…

 

M.P.:  Mam tego świadomość i jest to spore obciążenie. Dlatego muszę znać scenariusz i obsadę, by móc stworzyć taką atmosferę. Kostium też musi współgrać ze scenografią, z muzyką czy dźwiękiem. Nie znoszę bylejakości w kostiumie. Dlatego nie znajduję przyjemności w oglądaniu dziwnych przedstawień, byle jakich… To nie moja estetyka. Jestem po prostu inna. Kocham kolor, kocham strukturę materiału, fasony i chcę, żeby to było jak w orkiestrze symfonicznej, żeby to zagrało. To nie może być przypadkowość. Jak robiłam „Bal w operze”, to też była wojna o drobiazgi. Dla mnie mają znaczenie, dla innych nie.  No i mam muzyczną pamięć. Taką samą do kolorów czy szczegółów. Dzisiaj mogę powiedzieć, jak wyglądał Zygmunt III Waza, którego obraz widziałam w dzieciństwie. To wspólna praca na efekt wstępny i końcowy. Wymaga też poprawek podczas prób, drobnych zmian. To kulisy naszego działania.

Ale po dwudziestu latach projektowania i uszyciu około dwóch tysięcy kostiumów dochodzi się do wprawy. (śmiech). Wyeksploatowałam już parę maszyn, nie naprawiam, bo się nie opłaca, tylko kupuję nową. Jak zobaczę coś interesującego w sensie tkanin, dodatków, gadżetów – zbieram na przyszłość. Zawsze się przydaje, no i jest w czym wybierać, szczególnie w sytuacjach nieprzewidywalnych.

 

A.Cz.: IV Kongres Teatru Polskiego w Chicago obdarował Ciebie nagrodą za kilkunastoletnią działalność związaną ze sceną.

 

M.P.: To duże wyróżnienie i jestem nim ciągle zażenowana. Cała oprawa tego wręczenia była miła, ale pompatyczna, wielka, szokująca.

Jestem skromną osobą, która dzieli się swoimi umiejętnościami i niech tak zostanie.

 

A.Cz.: Plejada kostiumów była jednocześnie opowieścią o Tobie.  To był świetny pomysł, a nagroda w pełni zasłużona. Po raz kolejny gratuluję…

 

M.P.: Bardzo dziękuję. Może masz rację, ale wiesz, jak to jest…

 

A.Cz.: Nie poddajesz się złym nastrojom, uwielbiasz operę, muzykę klasyczną, dobre maniery, nietuzinkowość. Ubierałaś swoją siostrę według własnych projektów. Ciebie ubierała ukochana krawcowa, według Twoich projektów. Miałaś swój styl i on pozostał. Dzisiaj tryskasz radością, energią, spełnieniem…

 

M.P.: No, może codzienność taka tryskająca radością nie jest, to niemożliwe. Czasem naprawdę trudno do lustra się uśmiechać - dopadają nas niedogodności fizyczne i psychiczne. Generalnie rzecz biorąc, jestem zadowolona. Mnie pewne rzeczy nie są potrzebne. Nie muszę jeździć co roku na Dominikanę czy zmieniać samochody na nowsze modele… Nie mam w sobie zazdrości; wprawdzie czasem przemknie przez głowę „dlaczego nie ja?”. Szybko potrafię to sobie wytłumaczyć i sprawa zamknięta.

Jestem osobą spełnioną, mam troje dzieci. Jednym już się drogi poprostowały, innym się nigdy nie skrzywiły… Jest dobrze. Mam wnuki… I nie czuję się głową rodu. Niczego nie narzucam, jak narzucano mnie. Czuję się też spełniona w swoim związku, który nie był filmowo cukierkowy. Z taką osobą jak ja, walczącą całe życie – jestem wojowniczką, nie słodką, grzeczną Marysią – trudno jest wytrzymać.

Wszystko się ułożyło, wyrównało, choć nadal jestem „wojująca”, ale inaczej.

Tym niemniej mój sukces jest też sukcesem Jacka, mojego męża od dziesiątek lat. I za to jestem mu wdzięczna. Nie narzeka na rozgardiasz w domu, często służy za manekin – bo wiesz, nie umiem ubierać kukieł, muszę mieć żywego człowieka. Cierpliwie mnie dokarmia bez uwag „znowu nie ma obiadu”. Daje mi to poczucie bezpieczeństwa i ogromnego komfortu.

 

A.Cz.: Chciałoby się powiedzieć, by inne osoby, zajmujące się od czasu do czasu projektowaniem kostiumów dla chicagowskich prezentacji scenicznych, uczyły się rzetelności od Ciebie. Do zobaczenia niebawem w teatrze.