Kraków – ten, co to nie pcha się na pocztówki. 80-letni mężczyzna, lekko przygarbiony. Jasna marynarka w kratkę, słomkowy kapelusz. Granatowa koszula, żółty krawat, żółta reklamówka. Głaszcze psa na przystanku. Przyklęka w kościele. W tramwaju uderza finezyjnie palcami o krawędź okna. Przytula twarz do szyby. Drzemie, podczas gdy miasto w szaleńczym pędzie krzyżuje ulice, szyny, razi światłami, wyświetla kolejne numery tramwajów... Film Macieja Pisarka „Solo” przypomina zwariowany teledysk, zły sen. Ludzie kłócą się, rozmawiają przez komórki, mają uszy zatkane słuchawkami i tępy wzrok, martwią się, męczą, jakieś stare zmęczenie

i zmartwienie w sobie niosą. Schaeffer pozostaje za szybą, nawet kiedy ociera się o innych pasażerów. Mówi: – Z mojego mieszkania do centrum Krakowa jest 13 przystanków tramwajowych. Piszę w tramwaju. 13 przystanków, 13 pomysłów.

– Urodziłem się jako kompozytor, moim zadaniem było odnowienie muzyki. Kiedy we Lwowie tramwaj jechał koło naszego domu, koła skrzypiały przez 11 i pół sekundy. Komponuję dla samego siebie. Nikt nie potrzebuje mojej muzyki. Tak, tramwaje są mi bliskie.

Wrocław, Centrum Sztuki „Impart”. W programie „Multimedialne coś” Schaeffera. Po 16.00 przychodzi mężczyzna z reklamówką. Pan profesor. Boguś. Siada za fortepianem – w końcu robi w tym spektaklu oprawę muzyczną. Do niczego się nie wtrąca. Tę sztukę napisał specjalnie dla Marka Frąckowiaka, występują też Waldemar Obłoza i Agnieszka Wielgosz. Zaczyna się od wykładu na temat kultury. Wykład przekształca się w sprzeczkę między aktorami, wreszcie w potężną awanturę, do której wciągnięta zostaje publiczność...

Jak to u Schaeffera dużo jest kontrapunktów. Z rozważaniami o muzyce i teatrze sąsiadują ironiczne i autoironiczne gagi: przywoływanie pianisty do porządku („pan gra za głośno i po co panu tyle nut!”), próba przechwycenia czyjejś roli („tę rolę autor sztuki – takie trudne nazwisko – napisał dla mnie”), ubolewanie nad koniecznością kompromisu („tak chciałem coś innego zagrać, nie tylko seriale i seriale”), wreszcie rozpaczliwe wołanie, że tu się gra, splurwa kłać!

Potem wszystko zwalnia: kończą się obmacywanki i prężenie muskułów, a wywijająca jeszcze przed chwilą nogami Wielgosz wygłasza monolog – o tym, że substancja duchowa człowieka narażona jest na zaginięcie. „Tarzajcie się w swojej subkulturze!”– grzmi Schaeffer. „Zjeżdżajcie ze sceny proletariusze cywilizacji, sodomici przyszłości, wyznawcy plugastwa wszelkiego!”.

​

Muzyka – Religia

11 procent ludzi go nie rozumie – ocenia. W sensie wymowy (niewyraźnej), bo jeśli chodzi o twórczość, lepiej nie podawać liczb. Ma świadomość swojej hermetyczności i skłonność do monologowania. No, ale pytanie to trampolina, od której człowiek myślący odbija się choć trochę w górę. Przerywa, wsłuchuje się w dźwięki napływające z głośników, sprawdza

w powietrzu akordy. Najchętniej mówi o muzyce.

​

Napisał 560 utworów – powód do nienawiści ze strony tych, którzy nie mają takiej łatwości pisania. Po co tyle komponuje, pytają. – A przecież możliwości muzyki są tak wielkie i tak niewykorzystane – to dla nas kompromitujące! – ocenia. – Trzeba komponować na miarę możliwości muzyki, nie na miarę kompozytorów! Tworzyć nowe rzeczy, odkrywać nowe powiązania. Jak w gastronomii – nagle okazuje się, że jakieś zioło świetnie do czegoś pasuje. Muzyka jest religią, uosobieniem wolności, oceanem bez brzegów. Cudem samym w sobie, jak stworzenie świata. Filozof przeczyta parę książek i oponuje, literat o naszej rozmowie może impresję napisać, malarz pochodzi po świecie i namaluje landszaft. A muzyka? Skąd czerpać? Gdzie zbierać nuty?

​

Lwów – Zranienie

Sześć lat – w tym wieku grał już na skrzypcach i fortepianie. Gdy miał dziewięć, postanowił, że będzie muzykiem. A od grania na skrzypcach ma prawą rękę dłuższą. To wyzwanie dla krawca – dlatego w sztuce „Aktor” ważną rolę powierzył krawcowi właśnie.

​

W dzieciństwie pisał też opowiadania. Zniszczył, bo ojcu nie podobały się te próby. Ojciec znał parę języków i atlas geograficzny na pamięć. Geograf,